Sabar, Barsil, Saragur Türkleri ve Türkçeleri

Sabar Türkleri 506-557 arasında yarım yüzyıl, Kuban yarımadası, Kafkasya ve Anadolu’da önemli rol oynayan bir Türk kavmidir. İlk yurtları Kansu’dur. Gittikçe batıya yürümüş, 503 veya 506’da Kuzey Kafkasya’ya ulaşmışlardır. Sabarlar burayı üs olarak kullanmış, Güney Kafkasya ve Anadolu’ya akınlarda bulunmuş, 515-16’da Çorum’un Mecidözü ilçesinin Beyözü Köyü’ne değin ilerlemişlerdir. Sabarların en ünlü kişisi 100 bin kişilik Sabar halkını yöneten kraliçe Borık’tır. 528’de Doğu Roma’yla ittifak yapmıştır.

Sabarlar başına buyruk ve özgürlüklerine düşkündüler. Silah teknolojisinde ileriydiler. Gâh Sasanli, gâh Doğu Roma safında yer aldılar. 557’de Avarlara mağlup olup tarih sahnesinden çekildiler. Orta Çağ’da, Orta İdil’deki Suvarlar, Sabarlarin ahfadıdırlar.

Kitapta daha çok kültürel ögeler üzerinde durulmuştur. Yerleşmeler, yer adları, insan adları, unvanlar vb. Sibirya adının Sabar adından kaldığı kabul edilir. Bugün Kuzey ve Güney Kafkasya’da sık rastlanan hatta Anadolu’da dahi görülen Zaur erkek adı da Sabar kavim adındandır.

Sabarlar saz Türkçesi konuşurlardı. Yapıtta ayrıca lir Türkçesi konuşan ve Ogur grubuna giren Barsil ve Saragur Türkleri üzerinde de durulmuştur. Barsiller Orta Çağ’da, Orta İdil’de Barsula ~ Bursula adıyla görünmüşlerdir.